Χρήσιμα

Η Στοματολογία ή Παθολογία του στόματος αποτελεί τομέα της Οδοντιατρικής Επιστήμης με αντικείμενό του τη διάγνωση (κλινική και ιστοπαθολογική) νοσημάτων της στοματογναθικής περιοχής, τα οποία μπορεί να οφείλονται σε τοπικούς ή σε γενικούς παράγοντες (συστηματικά νοσήματα).Επίσης ασχολείται με την πρόγνωση και θεραπεία όλων αυτών των νοσημάτων.

  • Τα νοσήματα αυτά εμφανίζονται στο στόμα και τα οστά των γνάθων. Τα περισσότερα από αυτά είναι παθήσεις του βλεννογόνου του στόματος. Κυρίως εμφανίζονται με τη μορφή όγκου, έλκωσης, πλάκας λευκής ή ερυθρής, κηλίδας μελανής, ερυθρής ή κυανής, φυσαλίδας, κύστης, ή σαν σύμπτωμα όπως πόνος, καυσαλγία, ξηροστομία, δυσγευσία, κακοσμία.
  • Είναι πολύ μεγάλος αριθμός τοπικών και συστηματικών παθήσεων που εμφανίζονται στη στοματική κοιλότητα: Φλεγμονώδη, αυτοάνοσα, καλοήθεις και κακοήθεις όγκοι, προκαρκινικές βλάβες (λευκοπλακίες), παθήσεις του δέρματος (πέμφιγα, ομαλός λειχήνας του στόματος), μεταβολικά νοσήματα, νοσήματα λοιμώδους αιτιολογίας (HIV-λοίμωξη), αιματολογικά νοσήματα(λευχαιμίες), αντιδράσεις από φάρμακα κ.α.
  • Η διάγνωση και η θεραπεία αυτών μπορεί άλλες φορές να είναι εύκολη και απλή και άλλες φορές ιδιαίτερα πολύπλοκη και να απαιτεί συνεργασία με ιατρούς άλλων ειδικοτήτων.
  • Για τη διάγνωση των παθήσεων του στόματος εκτός από τη λεπτομερή λήψη ιστορικού και την ενδελεχή κλινική εξέταση (ενδοστοματική και εξωστοματική) στις περισσότερες των περιπτώσεων απαιτούνται και άλλες διαγνωστικές εξετάσεις οι οποίες μπορούν να περιλαμβάνουν:
    • Βιοψία και ιστοπαθολογική εξέταση
    • Λήψη κυτταρολογικού επιχρίσματος
    • Ακτινογραφικό έλεγχο
    • Απεικονιστικές τεχνικές
    • Καλλιέργειες για μικροοργανισμούς
    • Αιματολογικές και ειδικές ορολογικές εξετάσεις 

ΑΦΘΕΣ

Οι άφθες είναι:

  • Μικρές πληγές (έλκη) με στρογγυλό σχήμα, λευκοκίτρινη επιφάνεια και ερυθρή περιφέρεια. Είναι μία από τις πιο συχνές παθήσεις του στόματος.
  • Εμφανίζονται αρκετά συχνά στο γενικό πληθυσμό (15-20% του πληθυσμού). Η ακριβής αιτία εμφάνισής τους είναι άγνωστη. Πολλοί ενδογενείς και εξωγενείς παράγοντες έχουν αναφερθεί ως εκλυτικοί παράγοντες για την εμφάνιση των αφθών (γενετικοί παράγοντες, τραυματισμοί, ψυχικοί παράγοντες, αβιταμινώσεις, έλλειψη ιχνοστοιχείων, σιδήρου, ορμονικές αλλαγές κ.α.)
  • Οι άφθες χωρίζονται σε τρεις μορφές (μικρές ή κοινές, μεγάλες και ερπητόμορφα έλκη).
  • Η διάκριση από το Στοματολόγο είναι αναγκαία για να μην υπάρξει σύγχυση με άλλες παθήσεις με ανάλογη εικόνα.
  • Τις περισσότερες φορές οι άφθες δεν είναι κάτι ανησυχητικό.
  • Υπάρχουν όμως περιπτώσεις που χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση, διότι υπάρχουν ασθένειες που μπορεί να έχουν ως σύμπτωμα τις άφθες στο στόμα, όπως παθήσεις του αίματος, παθήσεις του πεπτικού (νόσος του Crohn, ελκώδης κολίτιδα),σύφιλη, AIDS, έρπης κ.α.

ΛΕΥΚΟΠΛΑΚΙΑ

  • Ο όρος λευκοπλακία είναι ένας περιγραφικός κλινικός όρος για οποιαδήποτε λευκή, μη αποκολλώμενη λευκή πλάκα στο βλεννογόνο του στόματος .
  • Όσον αφορά τα αίτια που προκαλούν τη λευκοπλακία, πολλοί παράγοντες έχουν εμπλακεί στην ανάπτυξη τέτοιων βλαβών. Η υπόθεση που επικρατεί για την αιτιολόγηση της λευκοπλακίας είναι ότι μάλλον οφείλεται σε αντίδραση των κυττάρων σε καταστάσεις χρόνιου ερεθισμού του στοματικού βλεννογόνου. Πιθανοί παράγοντες που μπορούν να δημιουργήσουν λευκοπλακία αναφέρονται:
    • Το κάπνισμα
    • Το αλκοόλ
    • Οι χρόνιοι τραυματισμοί του βλεννογόνου
    • Η μόλυνση από τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV),κ.α.
  • Η λευκοπλακία πρέπει να αντιμετωπίζεται σαν πιθανή προκαρκινική βλάβη, καθώς περίπου στο 6% των περιπτώσεων εξελίσσεται σε καρκίνο του στόματος.
    Γι’ αυτό το λόγο θα πρέπει να πραγματοποιείται απομάκρυνση όλων των πιθανών εμπλεκόμενων παραγόντων, καθώς και εξάλειψη με διάφορα θεραπευτικά μέσα των ενδοστοματικών βλαβών και τακτική παρακολούθηση.

ΚΑΡΚΙΝΟΣ

  • Στο στόμα παρουσιάζεται μεγάλος αριθμός κακοήθων νεοπλασμάτων που αναφέρονται γενικά με τον όρο καρκίνος του στόματος. Το συχνότερα εμφανιζόμενο κακόηθες νεόπλασμα στη στοματική κοιλότητα είναι το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα (ποσοστό περίπου 95%).
  • Οι κυριότεροι παράγοντες που σχετίζονται με την αιτιοπαθογένεια του ακανθοκυτταρικού καρκινώματος του στόματος είναι:
    • Το Κάπνισμα
    • Το αλκοόλ
    • Ο ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων σε ορισμένα είδη καρκίνου του στοματοφάρυγγα
    • Η ηλιακή ακτινοβολία, η οποία αφορά στην περιοχή των χειλέων.
    Οι εξωγενείς αυτοί παράγοντες καθώς και άλλοι ενδογενείς παράγοντες (όπως ενζυματικοί μηχανισμοί, ορμόνες ανοσολογικοί μηχανισμοί) παρεμβαίνουν και οδηγούν στη δημιουργία γονιδιακών μεταβολών. Οι γονιδιακές αυτές μεταβολές οδηγούν στη συνέχεια σε διαταραχές φυσιολογικών λειτουργιών των κυττάρων, τα οποία μετατρέπονται στη συνέχεια σε καρκινικά κύτταρα.
  • Οι κυριότερες μορφές εμφάνισης του ακανθοκυτταρικού καρκινώματος στο στόμα είναι:
    • Επίμονη, λευκή ή ερυθρή πλάκα, με ανώμαλα όρια και μορφολογία.
    • Έλκωση (πληγή) που δεν επουλώνεται για μεγάλο χρονικό διάστημα.
    • Επηρμένος όγκος που μπορεί να αυξάνεται γρήγορα σε μέγεθος και να είναι ελκωμένος.
  • Η διάγνωση του στοματικού καρκίνου είναι ιδιαίτερα σημαντική για τη θεραπεία και επιβίωση του ασθενή. Όπως γενικότερα ισχύει με όλους τους τύπους καρκίνου, η πρώιμη διάγνωση επιφέρει καλύτερα αποτελέσματα καθότι στην πορεία του χρόνου, η νόσος επεκτείνεται τοπικά με διήθηση των ιστών, όσο και απόμακρα μέσω μεταστάσεων.
  • Ο καρκίνος του στόματος μπορεί να αντιμετωπιστεί όταν ανακαλυφθεί έγκαιρα.

Για την έγκαιρη διάγνωση απαιτείται:

    • τακτική αυτοεξέταση
    • τακτική εξέταση από το Στοματολόγο

ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΚΑΥΣΑΛΓΙΑΣ ΤΟΥ ΣΤΟΜΑΤΟΣ (BMS)

  • Είναι μια διαταραχή όπου αναφέρεται αίσθημα καψίματος στο στόμα χωρίς κάποια αναγνωρίσιμη αιτία. Είναι μια επώδυνη κατάσταση που μπορεί να εκδηλωθεί σε ολόκληρο το βλεννογόνο ή σε τμήματά του.

Διακρίνουμε δύο τύπους συνδρόμου καυσαλγίας του στόματος:

    • Το πρωτοπαθές/ιδιοπαθές: όπου δεν υφίσταται κάποιο σχετικό πρόβλημα υγείας, δηλαδή δεν υπάρχει καμία συστηματική παθολογική κατάσταση που να σχετίζεται με την νόσο και
    • Το δευτεροπαθές: όπου η καυσαλγία του στόματος συνυπάρχει με άλλα νοσήματα και καταστάσεις ( Ξηροστομία, Μυκητίαση, Ορμονικές διαταραχές, Ενδοκρινικές παθήσεις κ.α.).
  • Τα κύρια συμπτώματα του συνδρόμου αυτού είναι:
    • Αίσθημα καύσου
    • Κνησμός
    • Αιμωδία (μούδιασμα)
    • Δυσγευσία (πικρή, αλμυρή, πικάντικη ή μεταλλική γεύση)
    • Ξηροστομία
    • Έντονος πόνος
    • Τσούξιμο κ.α.
    Ο τρόπος αντιμετώπισης και ανακούφισης των συμπτωμάτων και η θεραπεία της καυσαλγίας στόματος, εξαρτώνται από την αιτία που έχει προκαλέσει το πρόβλημα, αν βέβαια αυτή καταστεί δυνατόν να εντοπιστεί.
  • Η βιοψία είναι η μικρή χειρουργική επέμβαση που διενεργείται με τοπική αναισθησία προκειμένου να γίνει αφαίρεση τμήματος ιστού από μια παθολογική αλλοίωση με σκοπό να υποβληθεί σε ιστοπαθολογική εξέταση.
  • Μέσω της ιστοπαθολογικής έκθεσης που ακολουθεί, στις περισσότερες των περιπτώσεων τίθεται η οριστική διάγνωση.
  • Η βιοψία και η ιστοπαθολογική εξέταση αποτελούν απαραίτητο και πολύτιμο βοήθημα του Ειδικού Στοματολόγου και είναι οι πιο συχνές εξετάσεις προκειμένου να τεκμηριωθεί η τελική διάγνωση παθολογικών καταστάσεων της στοματικής κοιλότητας.
  • Σε ποιες περιπτώσεις ενδείκνυται η διενέργεια βιοψίας στη στοματική κοιλότητα:
    • Όταν μια παθολογική αλλοίωση (δηλαδή μια έλκωση (πληγή), ένα ογκίδιο, μια πλάκα λευκού ή άλλου χρώματος, μια κυστική βλάβη κ.α.) δεν μπορεί να διαγνωσθεί με την κλινική εξέταση και δεν υποχωρεί μετά την πάροδο 2 εβδομάδων, παρά την προσπάθεια εξάλειψης των πιθανών αιτιολογικών παραγόντων ή την όποια θεραπευτική αγωγή. 

Ουλίτιδα

Ουλίτιδα είναι η φλεγμονή των ούλων που οφείλεται στα μικρόβια που αθροίζονται στην περιοχή μεταξύ δοντιών και ούλων. Τα μικρόβια αυτά αναπτύσσονται, όταν μένουν στα δόντια υπολείμματα τροφών .

Ο πληθυσμός των μικροβίων αυξάνεται σε περιπτώσεις κακής στοματικής υγιεινής, κακότεχνων αποκαταστάσεων (σφραγίσματα, στεφάνες), τερηδονισμένων δοντιών. Τα μικρόβια αυτά παράγουν ουσίες που προκαλούν ουλίτιδα, η οποία εκδηλώνεται με τη μορφή ερυθρών ούλων που αιμορραγούν (αυτόματα ή στο βούρτσισμα), κακοσμία του στόματος, αίσθηση ότι τα ούλα είναι χαλαρά γύρω από τα δόντια, αποκόλληση των ούλων γύρω από τα δόντια και διάχυτο ήπιο πόνο.

Περιοδοντίτιδα

Η περιοδοντίτιδα είναι μια σοβαρή φλεγμονή των ούλων που καταστρέφει τους μαλακούς ιστούς και τα οστά του δοντιού που υποστηρίζουν τα δόντια. Είναι μια εν τω βάθει φλεγμονή που φτάνει μέχρι το οστό και πλέον δεν ελέγχεται με απλές συμβουλές στοματικής υγιεινής. Η συχνότητα είναι μεγαλύτερη στους ενήλικες και η εξέλιξη είναι βραδεία, χωρίς να αποκλείονται περίοδοι ταχείας καταστροφής. Η περιοδοντίτιδα είναι ουσιαστικά το επόμενο στάδιο της ουλίτιδας που δεν έχει θεραπευθεί .

Τα κυριότερα συμπτώματα της περιοδοντίτιδας είναι: Αιμορραγία των ούλων στο βούρτσισμα ή αυτόματα από μόνα τους, πρησμένα ούλα και ερυθρά, ούλα που έχουν αποκολληθεί από το δόντια, ούλα που έχουν υποχωρήσει, επίμονη κακοσμία του στόματος, πύον ανάμεσα στα δόντια και τα ούλα, κινητικότητα δοντιών και αλλαγή στη θέση και σχέση των δοντιών μεταξύ τους.

Η πιστή τήρηση των ακόλουθων Οδηγιών μετά από χειρουργικές επεμβάσεις στο στόμα, θα βοηθήσει σημαντικά στην ταχεία ανάρρωση και θα μειώσει τον κίνδυνο των πιθανών επιπλοκών.

ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ

    • Η αιμορραγία είναι αναμενόμενη μετά από κάποια επέμβαση στο στόμα.
  •  
    • Στην περίπτωση που είναι υπερβολική, τυλίξτε ένα κομμάτι αποστειρωμένης γάζας (σε πάχος περίπου ενός δακτύλου),τοποθετήστε τη στο σημείο που αιμορραγεί, δαγκώστε τη και κρατήστε την έτσι πιεσμένη για τουλάχιστον μισή ώρα.
  •  
    • Αν δε σταματήσει, αλλάξτε γάζα και επαναλάβετε για άλλη μισή ώρα.

ΠΟΝΟΣ

    • Πόνος είναι φυσιολογικό να υπάρχει μετά από κάποια επέμβαση στο στόμα. Για την αντιμετώπισή του, θα λαμβάνετε τα παυσίπονα που σας συστήθηκαν, κατά τον τρόπο που σας υποδείχθηκε.

ΠΡΗΞΙΜΟ

    • Πιθανή είναι η εμφάνιση πρηξίματος στην περιοχή της επέμβασης. Αυτό είναι φυσιολογικό. Η διάρκειά του είναι περίπου 4 ημέρες (μέχρι τη 2η αυξάνεται και από την 4η υποχωρεί). Για να μειωθεί, κατά το δυνατόν, τοποθετείτε επάνω από την περιοχή της επέμβασης (εξωτερικά) παγοκύστη ή παγάκια, τυλιγμένα σε πετσέτα, ανά 1Ο λεπτά, μέχρι να κοιμηθείτε, την ημέρα της επέμβασης.
  •  
    • Αν το πρήξιμο συνεχίζει να αυξάνει και την 4η ημέρα και/ή ο πόνος συνεχίζει ή αυξάνει, επικοινωνείτε με τον ιατρό σας. Επίσης, πιθανή και φυσιολογική είναι η εμφάνιση μελανιάσματος στο δέρμα.

ΠΥΡΕΤΟΣ

    • Κάποια μικρή αύξηση στη θερμοκρασία είναι φυσιολογική και όχι ανησυχητική. Αυτή, με την ανάρρωση θα υποχωρήσει. Αν συνεχίζει αμείωτη, επικοινωνείτε με τον ιατρό σας.

ΔΥΣΚΟΛΙΑ ΣΤΟ ΑΝΟΙΓΜΑ ΤΟΥ ΣΤΟΜΑΤΟΣ

    • Ειδικά, σε εξαγωγή φρονιμίτη εμφανίζεται συχνά τέτοια δυσκολία. Σε αυτήν την περίπτωση θα πρέπει να καταβάλετε προσπάθεια να το ανοίγετε σιγά-σιγά, έστω και αν χρειαστεί να το κάνετε με τη βοήθεια των δακτύλων σας.

ΣΚΑΣΙΜΟ ΣΤΑ ΧΕΙΛΗ

    • Αν εμφανίσετε σκάσιμο ή ξηρότητα στα χείλη, τοποθετείτε βούτυρο-κακάο ή βαζελίνη για να τα διατηρήσετε υγρά.

ΡΑΜΜΑΤΑ

    • Αν έχουν τοποθετηθεί ράμματα, αυτά είναι δυνατό να προκαλέσουν κάποια ‘τραβήγματα’ μετά από κάποιες ημέρες. Αυτά θα υποχωρήσουν με την αφαίρεσή τους, 7 ημέρες μετά την επέμβαση.
  •  
    • Το σπάσιμο ενός ή περισσοτέρων ραμμάτων δεν είναι ανησυχητικό.

ΥΓΙΕΙΝΗ ΤΟΥ ΣΤΟΜΑΤΟΣ

    • Από την επομένη ημέρα της επέμβασης, θα κάνετε πλύσεις με χλιαρό χαμομήλι ή αλατόνερο 4 με 5 φορές την ημέρα για 5-7 ημέρες, ενώ θα αρχίσετε να βουρτσίζετε και τα δόντια σας προσέχοντας βέβαια, την περιοχή της επέμβασης. Εκεί θα μπορέσετε σιγά-σιγά να βουρτσίσετε με ήπιες κινήσεις και προσεκτικά, από την τέταρτη ημέρα και μετά. Η υγιεινή του στόματος είναι πολύ βασική ώστε να γίνει σωστά και γρήγορα η επούλωση.

ΞΕΠΛΥΜΑ ΣΤΟΜΑΤΟΣ

    • Την ημέρα της επέμβασης δεν πρέπει να ξεπλύνετε το στόμα σας, να βουρτσίσετε τα δόντια και να φτύνετε.

ΔΙΑΤΡΟΦΗ

    • Το πρώτο 24ωρο η τροφή πρέπει να είναι υγρή και κρύα (γάλα, γιαούρτι, παγωτό, χυμοί κ.λ.π.).
  •  
    • Τις 2 επόμενες ημέρες πρέπει να είναι μέτριας σκληρότητας (πατάτες, ρύζι, μακαρόνια, κιμάς κ.λ.π.).
  •  
    • Από την 7η ημέρα μπορείτε να επανέλθετε στις καθημερινές διατροφικές σας συνήθειες.
  •  
    • Καλό είναι μέχρι την 7η ημέρα να αποφεύγετε το μάσημα από την πλευρά της επέμβασης.

ΦΑΡΜΑΚΑ

    • Αν σας έχουν συστηθεί κάποια φάρμακα, θα πρέπει να τα λαμβάνετε κατά τις οδηγίες που σας δόθηκαν, ώστε να αποφευχθούν κατά το δυνατόν κάποιες πιθανές επιπλοκές.

Α. ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ

Από τη στιγμή που θα αρχίσει η θεραπεία, το δόντι σας και οι ιστοί που το περιβάλλουν είναι δυνατόν να εμφανίσουν ενοχλήματα τα οποία μπορεί να οφείλονται σε μόλυνση πού προϋπήρχε ή σε ελαφρύ ερεθισμό της περιοχής, από τους χειρισμούς κατά τη διάρκεια της θεραπείας.

  • Αναμενόμενο σύμπτωμα μετά την εκκίνηση της θεραπείας είναι ο πόνος κατά τη μάσηση  ή ακόμη και με την ελαφρά πίεση του δοντιού, ο οποίος έχει διάρκεια 24 έως 48 ώρες.

          Αντιμετωπίζεται:

    • Χρησιμοποιώντας παυσίπονα (σύμφωνα με τις οδηγίες που σας δόθηκαν).
    • Αποφεύγοντας να χρησιμοποιείτε την περιοχή του υπευθύνου δοντιού για μάσηση.
  • Πιθανή επίσης είναι και η εμφάνιση ελαφρού οιδήματος (πρήξιμο) της περιοχής, οπότε δε συντρέχουν λόγοι ανησυχίας.

          Αντιμετωπίζεται:

    • Κάνοντας πλύσεις με χλιαρό χαμομήλι.
    • Λαμβάνοντας αντιβιοτικά ή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (σύμφωνα με τις οδηγίες που σας δόθηκαν).
  • Στην περίπτωση που το οίδημα συνεχώς αυξάνεται, γίνεται έντονο και συνοδεύεται από ανυπόφορο πόνο ή πυρετό τότε:

          Αντιμετωπίζεται:

    • Λαμβάνοντας αντιβιοτικά ή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (σύμφωνα με τις οδηγίες που σας δόθηκαν).
    • Χρησιμοποιώντας παυσίπονα (σύμφωνα με τις οδηγίες που σας δόθηκαν).
    • Επικοινωνώντας με τον ιατρό το συντομότερο δυνατόν.

Β. ΜΕΤΑ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΕΝΔΟΔΟΝΤΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ

  • Το δόντι σας πιθανόν να εμφανίζει κάποια ευαισθησία για μερικές μέρες.

          Αντιμετωπίζεται:

    • Χρησιμοποιώντας παυσίπονα (σύμφωνα με τις οδηγίες που σας δόθηκαν).
    • Αποφεύγοντας να χρησιμοποιείτε την περιοχή του υπευθύνου δοντιού για μάσηση.
  • Πολύ συχνά μπορεί να δημιουργηθεί κύστη κάτω από το δόντι. Στην περίπτωση δε που το πρόβλημα παραμένει:

          Αντιμετωπίζεται:

    • με χειρουργική αφαίρεση της κύστης και το δόντι διατηρείται στο στόμα.
  • Σε πολλές περιπτώσεις είναι απαραίτητη η κλινική και η ακτινογραφική παρακολούθηση του ενδοδοντικά θεραπευμένου δοντιού για χρονικό διάστημα ενός έτους ή και περισσότερο, ιδιαίτερα, όταν υπάρχει κύστη κάτω από τη ρίζα του δοντιού λόγω φλεγμονής. Αυτό συμβαίνει, επειδή η ανάπλαση του οστού απαιτεί μεγάλο χρονικό διάστημα.
  • Το ποσοστό επιτυχίας της θεραπείας είναι πολύ υψηλό και αγγίζει περίπου το 90-95% των περιπτώσεων όπου η φλεγμονή βρίσκεται στα αρχικά της στάδια. Θα πρέπει να τονιστεί όμως, ότι σε περίπλοκες καταστάσεις το ποσοστό αυτό μπορεί να είναι λίγο μικρότερο (75-80%).

Γ. ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΣΤΕΦΑΝΗΣ (ΘΗΚΗΣ)

  • Επειδή το θεραπευμένο δόντι σας, διατρέχει τον κίνδυνο να σπάσει εάν δεχτεί μεγάλη μασητική πίεση, θα πρέπει να φροντίσετε όσο το δυνατόν γρηγορότερα για τη μόνιμη επανορθωτική εργασία (συνήθως είναι η τοποθέτηση θήκης), η οποία θα συμβάλει στη διατήρηση του δοντιού σας για πολλά χρόνια.
  • Ο χρόνος τοποθέτησης της στεφάνης (θήκης) μπορεί να επιβάλλεται άλλοτε άμεσα, άλλοτε απαιτείται η παρακολούθηση του δοντιού για ένα μικρό χρονικό διάστημα δύο έως τρεις το πολύ μήνες. Γι’ αυτό θα ενημερωθείτε με το πέρας της θεραπείας.
  • Από την στιγμή που θα αρχίζει κάποιος να μασά κάποιο τρόφιμο, αρχίζει η μικροβιακή δραστηριότητα στην στοματική του κοιλότητα. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι το δικό μας φαγητό είναι ταυτόχρονα και η τροφή για τα βακτήρια που ζουν στο στόμα μας. Τα βακτήρια αυτά τρέφονται μέσα από τα σάκχαρα των τροφών, αναπαράγονται με ανάλογο ρυθμό και παράγουν οξέα, φθείροντας την αδαμαντίνη των δοντιών.
  • Τα βακτήρια της στοματικής κοιλότητας επιτίθενται στην αδαμαντίνη (σμάλτο) των δοντιών προκαλώντας αλλοιώσεις και βλάβες στα ούλα και στα δόντια.
  • Αποτέλεσμα των επιθέσεων αυτών είναι η ευαισθησία στα δόντια, το ΄κιτρίνισμα΄ των δοντιών, η εγκατάσταση τερηδόνας ή ουλίτιδας, και σε τελικό στάδιο η περιοδοντίτιδα και η απώλεια των δοντιών.
  • Επίσης ο βλεννογόνος του στόματος που καλύπτει το εσωτερικό της στοματικής κοιλότητας καθιστά την πρώτη γραμμή άμυνας του ανθρώπινου οργανισμού, αντιστεκόμενος καθημερινά στην είσοδο μικροβίων και άλλων πολυάριθμων βλαβερών παραγόντων. Στην περίπτωση που, για κάποιον λόγο (όπως είναι η κακή διατροφή, σε συνδυασμό με ελλιπή στοματική υγιεινή), η φυσιολογική δομή του βλεννογόνου του στόματος διαταραχθεί και η άμυνά του αποδυναμωθεί, εμφανίζονται φλεγμονές, οι οποίες εκδηλώνονται με ποικίλα συμπτώματα, ανάλογα με την πάθηση που τα προκαλεί.
  • Όσο συχνότερα καταναλώνουμε κάποιο σνακ, τόσο περισσότερο εκθέτουμε τα δόντια μας σε κίνδυνο. Τρώγοντας μικρές ποσότητες ζάχαρης πολλές φορές μέσα στην ημέρα, προκαλούμε μεγαλύτερες βλάβες στα δόντια από το να καταναλώναμε την ίδια ποσότητα ζάχαρης μία φορά. Πολύ σημαντικός παράγοντας για τη δραστηριότητα των βακτηρίων είναι και ο χρόνος που θα παραμείνει η τροφή στο στόμα μας, πόση ώρα θα μεσολαβήσει δηλαδή μέχρι το πλύσιμο των δοντιών.

Κατά συνέπεια η διατήρηση της υγείας του στόματος παρουσιάζει δύο σκέλη:

    • την καλή Στοματική Υγιεινή
    • τη σωστή Διατροφή
  • Ως Στοματική Υγιεινή ορίζεται το σύνολο των ενεργειών που είναι απαραίτητες για τη φροντίδα του στόματος, των ούλων, της γλώσσας και ολόκληρης της στοματικής κοιλότητας. Για αυτό θα πρέπει να :
    • Βουρτσίζουμε τα δόντια μας τουλάχιστον δύο φορές την ημέρα.
    • Χρησιμοποιούμε φθοριούχες οδοντόκρεμες και στοματικά διαλύματα.
    • Χρησιμοποιούμε οδοντικό νήμα τουλάχιστον μία φορά την ημέρα.
    • Χρησιμοποιούμε βουρτσάκια μεσοδοντίων αν έχουμε θήκες, γέφυρες δοντιών, εμφυτεύματα ή σιδεράκια.
    • μη ξεχνάμε τον επαγγελματικό καθαρισμό των δοντιών κάθε 6 μήνες από τον οδοντίατρο.
  • Διατροφή
    • Η σωστή και πλήρης διατροφή που απέχει από υπερβολές και ΄κακά λιπαρά΄ είναι η ιδανική για την προστασία των δοντιών και των ιστών γύρω από αυτά. Η σωστή διατροφή μπορεί να μας διαφυλάξει από πολλά οδοντικά προβλήματα και είναι σημαντικό να υιοθετούμε ένα υγιεινό διαιτολόγιο από την παιδική ηλικία, ώστε να έχουμε γερά δόντια σε όλη μας τη ζωή.

          Η διατροφή μας θα πρέπει να περιλαμβάνει:

    • Τροφές πλούσιες σε βιταμίνη C, D και B που μπορούν να ενισχύσουν τον οστικό ιστό, ενώ το ασβέστιο, ο φώσφορος, το μαγνήσιο, το κάλιο και το φθόριο θωρακίζουν την υγεία του στόματος και το σμάλτο Απαραίτητη κρίνεται η βιταμίνη A και Β, καθώς και η βιταμίνη D, που συμβάλλουν στη δημιουργία υγιούς συνδετικού ιστού, ο οποίος στηρίζει το δόντι και μειώνει τις πιθανότητες φλεγμονών των ούλων.
    • Φρούτα και λαχανικά, που εκτός από τις ωφέλιμες βιταμίνες και τα ιχνοστοιχεία που διαθέτουν, όταν καταναλώνονται ωμά, βοηθούν με τις ίνες τους στον καθαρισμό των δοντιών. Πρόκειται για τρόφιμα πλούσια σε νερό, το οποίο εξουδετερώνει τα σάκχαρα που περιέχουν και ενισχύει την παραγωγή σάλιου. Τα όξινα φρούτα και λαχανικά, όπως τα λεμόνια και οι ντομάτες, θα πρέπει να καταναλώνονται στο πλαίσιο ενός πλήρους γεύματος, ώστε να ελαχιστοποιείται η επίδραση των οξέων.
    • Επίσης και ορισμένα άλλα τρόφιμα μας βοηθούν στη διατήρηση της στοματικής μας υγείας. Μεταξύ αυτών είναι το τυρί, το κοτόπουλο, το κόκκινο κρέας, οι ξηροί καρποί και το γάλα. Οι τροφές αυτές θεωρείται ότι προστατεύουν το σμάλτο των δοντιών λόγω του φωσφόρου και του ασβεστίου που περιέχουν. Οι ουσίες αυτές βοηθούν στην προστασία του σμάλτου από τα οξέα. Το τυρί μπορεί να μας προστατέψει από την τερηδόνα, καθώς η κατανάλωσή του αυξάνει την παραγωγή σάλιου και τα οξέα εξουδετερώνονται, ενώ παράλληλα αυξάνεται η συγκέντρωση ασβεστίου στην πλάκα. Επιπλέον, τα λιπαρά που περιέχονται στο τυρί μειώνουν την ποσότητα των βακτηρίων στην επιφάνεια των δοντιών. Η κατανάλωση μικρής ποσότητας τυριού μετά από ένα όξινο ή πλούσιο σε ζάχαρη ποτό, βοηθά στην προστασία του σμάλτου των δοντιών μας.

          Θα πρέπει να αποφεύγονται:

    • Τρόφιμα που είναι πλούσια σε ζάχαρη, όπως οι καραμέλες, τα μπισκότα, τα κέικ, τα πατατάκια, τα ξερά φρούτα και οι σοκολάτες. Η ζάχαρη που περιέχουν μπορεί να προσκολληθεί στα δόντια, τρέφοντας τα βακτήρια του στόματος. Επίσης, η υγεία των δοντιών απειλείται από την κατανάλωση αναψυκτικών καθώς και του καφέ με την προσθήκη ζάχαρης ειδικά όταν αυτά καταναλώνονται συχνά κατά τη διάρκεια της ημέρας. Οι πιο υγιεινές επιλογές είναι το νερό, το γάλα και το τσάι χωρίς ζάχαρη. Παράλληλα οι πολύ όξινες τροφές, όπως χυµοί φρούτων, ανθρακούχα αναψυκτικά κ.λ.π., όταν καταναλώνονται συχνά µέσα στην ηµέρα, προκαλούν διαβρώσεις στις οδοντικές επιφάνειες.
    • Η κατανάλωση των τροφών αυτών φυσικά δεν πρέπει να αποκλείεται τελείως από τη διατροφή µας, αλλά να γίνεται µε φειδώ και ΄τεχνική΄(π.χ. να πίνουµε τους χυµούς µε καλαµάκι).
  • Η πρώτη συχνότερη αιτία πόνου στο στόμα προέρχεται από τα δόντια και τους γύρω ιστούς (ούλα ,περιοδόντιο) και εμφανίζεται ως:
    • Πολφίτιδα: Φλεγμονή του πολφού του δοντιού (νεύρου του δοντιού) που προέρχεται από τα μικρόβια της τερηδόνας. Διακρίνεται σε οξεία ή πυώδη πολφίτιδα. Ο πόνος αυτός τις περισσότερες φορές είναι εντοπισμένος σε κάποιο δόντι, χωρίς βέβαια να αποκλείεται η εντόπιση του πόνου να είναι διάχυτη.
    • Οδοντοφατνιακό απόστημα: Δημιουργείται συνήθως από παραμελημένο τερηδονισμένο δόντι, το οποίο δεν έχει θεραπευτεί. Η μόλυνση από τον πολφό του δοντιού επεκτείνεται μέσω των ριζικών σωλήνων (ρίζας) στο οστό της γνάθου. Σε αυτές τις περιπτώσεις παρατηρείται διόγκωση της περιοχής. Το απόστημα περνάει από διάφορες φάσεις μέχρι να ωριμάσει. Το οδοντοφατνιακό απόστημα διαχωρίζεται σε οξύ και χρόνιο. Το οξύ οδοντοφατνιακό απόστημα χαρακτηρίζεται από οξύ, επίμονο, συνεχή, αφόρητο πόνο. Αντίθετα, ένα χρόνιο απόστημα μπορεί να εκδηλωθεί ως ένας ήπιος πόνος, με περιοδικότητα και αίσθημα πίεσης στην περιοχή του υπεύθυνου δοντιού.
    • Περιστεφανίτιδα:  Η περιστεφανίτιδα είναι μια επώδυνη φλεγμονή των ούλων, γύρω από τους φρονιμήτες, όταν προσπαθούν να ανατείλουν στη στοματική κοιλότητα. Ο πόνος της περιστεφανίτιδας εξαρτάται από την ένταση της φλεγμονής, μπορεί να είναι ήπιος, οξύς ακόμη και αμβλύς και επίμονος.
    • Ουλίτιδα: Φλεγμονή των ούλων. Ο πόνος σε αυτήν την περίπτωση είναι ήπιος στην περιοχή των ούλων και συνοδεύεται από ελαφρά αιμορραγία των ούλων.
    • Περιοδοντίτιδα: Η περιοδοντίτιδα είναι μία προχωρημένη λοίμωξη των ούλων που οδηγεί τα ούλα να διαχωριστούν από τα δόντια, φθείροντας όχι μόνο τα ούλα, αλλά και τα οστά που κρατούν τα δόντια στη θέση τους. Ο πόνος που παρουσιάζει η περιοδοντίτιδα εντοπίζεται στην περιοχή των ούλων και κατά την πίεση των δοντιών, συνοδεύεται τις περισσότερες φορές από κινητικότητα των δοντιών. Μπορεί επίσης να συνοδεύεται με διόγκωση της περιοχής και εκροή πύου, οπότε σε αυτήν την περίπτωση έχουμε την παρουσία ενός περιοδοντικού αποστήματος.
    • Ελκονεκρωτική ουλίτιδα-ουλοστοματίδα: Είναι μια σοβαρή και επώδυνη φλεγμονή των ούλων, η οποία προκαλεί βαθιά έλκη στα ούλα. Οφείλεται σε συγκεκριμένα βακτηρίδια και προσβάλει συνήθως καταβεβλημένα άτομα. Ο πόνος εμφανίζεται στα ούλα και στις γύρω περιοχές και είναι συνήθως οξύς και αυτόματος, παράλληλα μπορεί να υπάρχει κακουχία, αδυναμία μάσησης και κακοσμία του στόματος.
  •  Η δεύτερη συχνότερη αιτία στοματοπροσωπικού πόνου μετά τον πόνο οδοντικής αιτιολογίας οφείλεται στις κροταφογναθικές δυσλειτουργίες. Ο όρος κροταφογναθικές δυσλειτουργίες είναι συλλεκτικός και αναφέρεται σε μια πληθώρα παθήσεων που μπορεί να προσβάλλουν τους μύες της μασήσεως και τις κροταφογναθικές αρθρώσεις (αρθρώσεις των γνάθων).
  • Άλλες λιγότερο συχνές αιτίες πόνου στο στόμα οφείλονται σε:
    • Άφθες: Πληγές στο στόμα άγνωστης αιτιολογίας. Συνήθως ο πόνος είναι οξύς, αλλά εντοπισμένος στην περιοχή της πληγής.
    • Δερματοβλεννογόννια νοσήματα: Κυρίως αυτά τα νοσήματα εμφανίζονται στο στόμα με τη μορφή ελκώσεων (πληγών). Παραδείγματα τέτοιων νοσημάτων είναι ο Ομαλός Λειχήνας, η Πέμφιγα, το Καλόηθες Πεμφιγοειδές κ.α. Ανάλογα με την έκταση των ελκώσεων στο στόμα, ο πόνος είναι εντοπισμένος ή διάχυτος.
    • Μυκητίαση του στόματος: Η μυκητίαση στόματος οφείλεται σε διάφορα στελέχη του μύκητα Candida, γι’ αυτό και συνήθως αναφέρεται ως καντιντίαση. Κατά κανόνα, η ανάπτυξη της καντιντίασης στο στόμα, προϋποθέτει την ύπαρξη άλλου υποκειμένου νοσήματος ή κατάστασης (μεγάλη ηλικία, εγκυμοσύνη, μη ελεγχόμενος σακχαρώδης διαβήτης, ενδοκρινικές διαταραχές, αναιμίες, κακοήθη αιματολογικά νοσήματα, καταστάσεις ανοσοανεπάρκειας και ανοσοκαταστολής κ.α.). Ο πόνος στην καντιντίαση είναι συνήθως διάχυτος και συνοδεύεται από αίσθημα καύσου και ο βλεννογόνος του στόματος εμφανίζεται εξέρυθρος.
    • Τραυματικά έλκη: Ο πόνος είναι κατά κύριο λόγο εντοπισμένος στην περιοχή της πληγής. Οφείλεται σε τραυματισμό είτε από κάποιο δάγκωμα, είτε από κινητές οδοντιατρικές αποκαταστάσεις (Οδοντοστοιχίες).
    • Λοιμώδη νοσήματα: Όπως Έρπητας Ζωστήρ, Ερπητική στοματίτιδα, Λοιμώδης Μονοπυρήνωση κ.α. όπου ο πόνος είναι συνήθως διάχυτος και συνοδεύεται από γενικότερα συμπτώματα, όπως κακουχία, πυρετό κ.α.
    • Απόφραξη πόρου σιελογόνου αδένα: Οι πέτρες (σιελόλιθοι) των σιελογόνων αδένων δημιουργούνται από συσσώρευση και συσσωμάτωση αλάτων ασβεστίου, και μπορεί να δημιουργήσουν σοβαρά προβλήματα αν οδηγήσουν σε απόφραξη του σιελογόνου αδένα, ιδιαίτερα όταν η σιαλολιθίαση εμφανιστεί σε κάποιον από τους μείζονες σιελογόνους αδένες. Ο πόνος συνήθως είναι έντονος, οξύς και συνοδεύεται από πρήξιμο στη βάση του στόματος ή στο μάγουλο ανάλογα με τον αδένα όπου έχει σχηματιστεί ο σιελόλιθος. Το πρήξιμο και ο πόνος είναι συνήθως εντονότερα όταν το φαγητό ή ποτό έχει έντονη γεύση (π.χ. πολύ γλυκό, όξινο ή καυτερό) οπότε λόγω του έντονου ερεθίσματος υπάρχει απότομη έκκριση μεγάλης ποσότητας σάλιου.
  • Σπανιότερα πόνος στο στόμα ο οποίος μιμείται τον πονόδοντο μπορεί να οφείλεται στις παρακάτω αιτίες:
    • Νευραλγία τριδύμου: Το τρίδυμο νεύρο είναι αυτό που νευρώνει αισθητικά το μεγαλύτερο μέρος του προσώπου. Η νευραλγία τριδύμου είναι ένα σύνδρομο χρόνιου νευροπαθητικού πόνου του προσώπου και οφείλεται σε προσβολή του τριδύμου νεύρου. Ο πόνος είναι πολύ δυνατός, εμφανίζεται ξαφνικά και σταματά το ίδιο ξαφνικά, διαρκεί από 2 δευτερόλεπτα ως 2 λεπτά στην αρχή, αλλά με την εξέλιξη της νόσου μπορεί να διαρκέσει και 2 ώρες.
    • Οξεία ιγμορίτιδα: Μπορεί να εκδηλωθεί με δυνατό πόνο στα δόντια της πάνω γνάθου της ίδιας πλευράς. Το χαρακτηριστικό είναι ότι δεν πονάει μόνο ένα δόντι αλλά περισσότερα. Ο πόνος δυναμώνει όταν ο ασθενής σκύψει απότομα προς τα κάτω, ενώ συνήθως υπάρχει καταρροή και βουλωμένη μύτη.
    • Σύνδρομο Sjogren: Είναι αυτοάνοσο νόσημα και χαρακτηρίζεται από ξηρότητα του στόματος και των ματιών, ενώ συχνά συνυπάρχει ρευματοειδής αρθρίτιδα ή λύκος. Ο πόνος συνήθως είναι διάχυτος σε όλη τη στοματική κοιλότητα.
    • Κροταφική αρτηρίτιδα: Είναι φλεγμονή μιας ή περισσότερων από τις κύριες αρτηρίες του προσώπου και του κρανίου. Μπορεί να πρωτοεμφανιστεί ως πόνος στο στόμα, πόνος στον κρόταφο, όπως και με διαταραχές της όρασης στην περίπτωση που έχει προσβληθεί ο κλάδος που αιματώνει το μάτι. Εκδηλώνεται κυρίως σε ανθρώπους άνω των 50 ετών.
    • Σύνδρομο καυσαλγίας του στόματος (BMS): Είναι μια διαταραχή όπου αναφέρεται αίσθημα καψίματος στο στόμα χωρίς κάποια αναγνωρίσιμη αιτία. Είναι μια επώδυνη κατάσταση που μπορεί να εκδηλωθεί σε ολόκληρο το βλεννογόνο ή σε τμήματά του.
    • Έμφραγμα του μυοκαρδίου: Ένας έντονος, βαρύς πόνος, ιδιαίτερα όταν εντοπίζεται στην κάτω αριστερή περιοχή του στόματος και στην κάτω γνάθο, συχνά με αντανάκλαση στο λαιμό, μπορεί να προέρχεται από πόνο στην καρδιά ή ακόμη και από οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου. Ο ασθενής θα πρέπει να μεταφερθεί άμεσα στα επείγοντα.